19 października polskie i francuskie media obiegła smutna wieść o śmierci niesamowitego aktora jakim był Wojciech Pszoniak. Znany z ponad 100 filmów, gdzie występował u takich reżyserów jak Andrzej Wajda czy Agnieszka Holland w dziełach podziwianych na całym świecie. Ponadto grał w wielu spektaklach teatralnych, zarówno na terenach Polski jak i Francji, a na naszych ziemiach uznawany za jednego z najlepszych aktorów scenicznych, wymawianym jednym tchem z Piotrem Fronczewskim i Andrzejem Sewerynem.
Jego śmierć zadała poważny cios polskiej ale i światowej sztuce filmowej. Żeby uczcić więc jego pamięć, przypomnijmy sobie jego największe role.
Wojciech Pszoniak na deskach teatralnych
Ukończył PWST w 1968 i to właśnie z Krakowem wiązał swój początek przygody aktora oraz z reżyserem Konradem Swinarskim, dzięki któremu, jak sam mówił, zawdzięcza swoją karierę jako aktor. Przez kolejne sześć lat występował na deskach Teatru Starego, gdzie już wtedy objawiał charakterystyczną dla siebie energię i dominację na scenie. W 1971 roku po raz pierwszy zagrał u Wajdy role w spektaklu opartym na twórczości Fiodora Dostojewskiego a już w 1975 odegrał niezwykle ważną w swojej karierze rolę w “Sprawie Dantona“, którą potem miał odtworzyć na wielkim ekranie. I wtedy też ponownie zachwycił, rezygnując ze swojej zwyczajowej energii, lecz przedstawił swoją postać jako chłodną i wyrafinowaną. Kolejne lata w Warszawie owocowały rolami w takich przedstawieniach jak “Lot nad kukułczym gniazdem” i “Zemsta“.
Lata 80. były dla Pszoniaka nowym rozdziałem, gdy zaczął pracować z zagranicznymi teatrami i wyprowadzając się na stałe do Francji. Tam grał w spektaklach tj. “Sklep na rogu ulicy” czy “Notturno“, które przyniosły mu nominacje do prestiżowych nagród. Na szczęście dla nas jednak często występował gościnnie w Polsce, partnerując m.in. Krystynie Jandzie w Teatrze Studio. Był także związany z Teatrem Polskim i Syreną.
Współpraca filmowa z Wajdą i innymi wybitnymi reżyserami
Pomimo, że Wojciech Pszoniak występował z wieloma niesamowitymi twórcami, to granie u boku Andrzeja Wajdy zapewniło mu rozgłos, sławę i status wybitnego aktora. W Polsce najbardziej znanym wspólnym ich dziełem jest kultowa już wręcz, niejednokrotnie określana arcydziełem “Ziemia obiecana“. Co niezwykłe, jego interpretacja postaci Moryca Welta znacznie różniła się od tej, zaprezentowanej przez autora książki – tym samym pozbawionej elementu antysemickiego, będąca znacznie bardziej nowoczesna i przedstawiająca piękną historię przyjaźni.
Kolejną rewelacyjną kreacje pokazał nam w dziele “Dantona“, gdzie przy boku m.in. Gerarda Depardieu, która uważana jest przez francuzów za najlepszą jego rolę. Jego niezwykła ekspresja i umiejętność wchodzenia w rolę zaowocowała dla niego nagrodą festiwalu filmowego w Montrealu.
Za co go zapamiętamy?
Niemal wszyscy, którzy mieli zaszczyt z nim pracować, wypowiadali się o Pszoniaku jako o osobie niezwykle charyzmatycznej, radosnej i przyjacielskiej. Dla nas, pozostanie on fenomenalnym aktorem, który wyniósł te sztukę na inny poziom i dzielił się tą wiedzą z innymi. Jego ekspresyjna, żywiołowa, pełna energii i serdeczności gra zostanie zapamiętana na bardzo długo jako ta, która ukształtowała polskie aktorstwo powojenne.
BBI
