Można śmiało powiedzieć, że mniej więcej od lat 80 poprzedniego wieku literatura Ameryki Latynoskiej cieszy się w Polsce dość dużą popularnością. Niestety, jak to często bywa z tego rodzaju trendami, okazują się one wysoce wybiórcze. Wszyscy przecież doskonale znamy takie nazwiska, jak Gabriel Garcia Marquez, Mario Vargas Llosa czy Jose Luis Borges a nawet Isabel Allende.
Warto jednak zdawać sobie sprawę, że literatura iberoamerykańska jest nieporównanie bardziej bogata, niż skłonni jesteśmy podejrzewać. Wymienieni pisarzy to jedynie kilku spośród wielu twórców bez wątpienia zasługujących na uwagę. Co więcej, o ile w polskich realiach za największe postaci literatury hiszpańskojęzycznej uważa się wymienionych Marqueza, Llosę czy Borgesa, o tyle w realiach Ameryki Łacińskiej taka hierarchia bynajmniej nie jest już niczym oczywistym.
Oto lista kilku wielkich pisarzy latynoamerykańskich, których po prostu trzeba znać. Zapraszamy do lektury.
Pisarze iberoamerykańscy, których nie znasz a powinieneś
1. Juan Rulfo
Czym byłaby literatura hiszpańskojęzyczna bez Juana Rulfo? Trudno powiedzieć. Z pewnością jest to pisarz wybitny ale zarazem wyjątkowo skomplikowany. Rulfo należy do przedstawicieli realizmu magicznego, jednak w jego wydaniu ten styl pisarski radykalnie odróżnia się od tego, co możemy znaleźć w książkach chociażby Marqueza.
Dwie największe książki Juana Rulfo to “Równina w płomieniach” oraz “Pedro Páramo“. Rulfo jest znany nie tylko z mistrzowskiego stylu, ale także z przygnębiającego klimatu jego dzieł.
2. Alejo Carpentier
Alejo Carpentier to być może najwybitniejszy przedstawiciel kierunku, który w polskim tłumaczeniu nazywa się “Rzeczywistością cudowną“(“Lo real maravilloso“). Chociaż koncepcja “rzeczywistości cudownej” jest bardzo głęboko zakorzeniona w specyfice kulturowej Ameryki Latynoskiej, to jednak również na przestrzeni polskiej literatury znajdziemy unikatowych pisarzy, którzy w pewnej mierze mogą być uznawani za pokrewnych tego kierunkowi. Narzucają się więc tutaj przede wszystkim Bolesław Leśmian oraz jego “realizm metafizyczny” a także Bruno Schulz z właściwym jego twórczości postulatem “mityzacji rzeczywistości”.
Alejo Carpentier to bez wątpienia pisarz wybitny. Być może największą jego powieścią jest “A los tiempos pasados“, przełożona na polski pod tytułem “Podróż do źródeł czasu”. W powieści tej teraźniejszość oraz przeszłość nie mają wyraźnie wyznaczonych granic. Styl jest wręcz mistrzowski. Carpentier jest również źródłem cennych prac poświęconych teorii “Lo real maravilloso“, co z pewnością może zainteresować czytelników, którzy chcieliby zgłębić ten niezwykle ważny i głęboki filozoficznie kierunek literatury hiszpańskojęzycznej. Inna wielka powieść Carpentiera to oczywiście genialne “Królestwo z tego świata“.
3. Miguel Asturias
Miguel Asturias to kolejny przedstawiciel realizmu magicznego. Podobnie jednak jak w przypadku Juana Rulfo, jest realizm magiczny zupełnie inny, niż ten znany nam z dzieł Marqueza. Paul Valery pisał z zachwytem o twórczości Asturiasa, że “daje się w niej wyczuć pewien cudowny ton tropikalny”. Rzeczywiście, twórczość pochodzącego z Gwatemali Asturiasa jest zjawiskiem wyjątkowym i bez wątpienia można w niej wyczuć pewien rodzaj “czaru tropików”, tropikalnej natury, tropikalnego temperamentu.
Chyba najważniejszą książką Asturiasa są “Leyendas de Guatemala“. Nie jest to dzieło oryginalne, raczej adaptacja starych mitów prekolumbijskich. Asturias z mistrzostwem nadaje im jednak nową formą, ubierając je w subtelną, liryczną prozę. Czasami uważa się, że właśnie to dzieło Miguela Asturiasa stanowi najwybitniejszy przejaw literacki realizmu magicznego.
RŁO
